Spor yaparken sakatlıklardan korunmak için doğru giyinmek oldukça önemli bir faktördür. Spor yaparken sakatlıklardan korunma konusunda dikkat etmeniz gereken giyim faktörleri başlıca şunlardır:
• Esneklik sağlayan, teri emen ve nefes alabilen kıyafetler tercih edin. Spor yaparken vücut sıcaklığınız artar ve terlersiniz, bu yüzden hava akışını sağlayan kumaşlar seçmek önemlidir. Vücudu sıkan veya hareketleri kısıtlayan giysilerden kaçının çünkü bu tür kıyafetler terlemeye ek olarak hareket kısıtlanmasına da neden olarak sakatlanma ihtimallerini arttırır.
• Bazı sporlar belirli koruyucu ekipmanları gerektirir. Örneğin, bisiklet sürerken kask takmak, güvenlik için çok önemlidir. Futbol ve hokey gibi temas içeren sporlarda da vücut koruyucuları kullanmanız gerekebilir. Sporunuz için uygun olan koruyucu ekipmanları kullanarak yaralanma riskini azaltabilirsiniz.
• Spor yaparken ayaklarınızı desteklemek ve darbeyi emmek için uygun spor ayakkabıları kullanmanız önemlidir. Ayakkabılarınızın rahat olması ve ayak bileği desteği sunması önemlidir. Spor dalına uygun ayakkabıları tercih etmek, ayak ve bilek yaralanmalarını önlemeye yardımcı olur.
• Bazı sporlar için destekleyici ekipmanlar gerekebilir. Örneğin uygun bir spor sutyeni, spor yaparken göğüslerinizi destekler ve sıkışmasını önler. Buna ek olarak, dizlik gibi ek destekleyici ekipmanları kullanmak da gerekebilir.
Spor sakatlıklarından korunma yolları başlıca şunlardır:
• Spor dalınızın doğru tekniklerini öğrenmek önemlidir. Yanlış teknikler, kaslara ve eklemlere gereksiz stres uygulayarak sakatlanma riskini artırabilir.
• Spora başlamadan önce yapacağınız uygun ısınma rutini, kaslarınızı ve eklemelerinizi hazırlar ve sakatlanma riskini azaltır. Esneme ve hafif aerobik egzersizlerle vücudunuzu ısıtın. Egzersiz sonrasında ise soğuma egzersizleri yaparak kalp atış hızınızı yavaşlatın ve kasları rahatlatın.
• Aşırı yorgunluk, sakatlanma riskini artırır. Spor yaparken aşırı antrenman yapmaktan kaçının ve dinlenme sürelerine dikkat edin.
• Denge ve esneklik egzersizleri, kasları güçlendirir, esnekliği artırır ve sakatlanma riskini azaltır. Pilates ve yoga gibi egzersizleri düzenli yaparak vücudunuzun denge ve esneklik seviyesini artırabilirsiniz.
• Spor yaparken vücudunuza aşırı yüklenmekten kaçının. Sakatlanma riskini azaltmak için egzersizleri yavaşça ve kontrollü bir şekilde yapın. Aşırı yüklenme, kas ve eklem yaralanmalarına neden olabilir.
• Vücudunuzun size verdiği sinyalleri dinleyin. Ağrı, rahatsızlık veya aşırı yorgunluk hissettiğinizde dinlenin. Dinlenme durumunda da ağrı ya da rahatsızlık hissi geçmezse bir hekime başvurun.
Yukarıda belirtilmiş olan spor yaparken sakatlıklardan korunma yollarını denemeden önce bir hekim, antrenör ya da fizyoterapist ile görüşmeniz daha iyi olabilir.
Spor sakatlıklarında ilk yardım yapılırken sakatlanmanın türü oldukça önemlidir. Diz, kas ya da yumuşak doku yaralanmaları birbirinden farklı ilk yardım müdahaleleri gerektirebilen yaralanmalardır. Ancak, genel olarak spor sakatlanmalarında tavsiye edilen ilk yardım şu şekilde olmalıdır:
• Sakatlanan bölgeye ağırlık vermemek için dinlenin ve hareketi kısıtlayın.
• Sakatlanan bölgeye buz uygulayın. Buzu doğrudan cilde temas ettirmemek için bir bez veya havluyla sarararak 5 ila 20 dakika uygulayın.
• Sakatlanan bölgeyi bandajlar yardımı ile sıkıştırabilirsiniz. Ancak, çok fazla sıkıştırmamaya özen gösterin.
• Sakatlanan bölgeyi yüksekte tutun.
Spor sakatlıkları, spor aktiviteleri sırasında meydana gelen kas, eklem veya dokuların zarar görmesiyle ortaya çıkan sağlık sorunlarıdır. Bu sakatlıklar genellikle aşırı yüklenme, yanlış hareketler, darbe veya ani dönme gibi etkenlerden kaynaklanabilir. En sık görülen spor sakatlıkları şunlardır:
• Tibia kırığı
• Patella kırığı
• Ayak bileği tendon yırtığı
• Sırt ağrısı (spor kaynaklı)
• Kas yırtığı
• Tendinit
• Ön çapraz bağ (ACL) yırtığı
• Arka çapraz bağ (PCL) yırtığı
• Kaval kemiği kırığı
• Dirsek burkulması
• Tenisçi dirseği (lateral epikondilit)
• Omuz çıkığı
• Omuz impingement sendromu
• Rotator manşet yırtığı
• İnguinal fıtık
• Ön çapraz bağ (ACL) gerilmesi
• Ayak bileği burkulması
• Diz bağ yırtığı
• Menisküs yırtığı
Yukarıda belirtilmiş olan sakatlıklardan spor yaparken sakatlıklardan korunma yollarını aktif ve doğru bir şekilde kullanarak korunabilirsiniz.
